2. Το δημοτικό τραγούδι

Τα Δημοτικά τραγούδια μπορούμε να τα χωρίσουμε σε κατηγορίες:

Τα διηγηματικά: τραγούδια που έχουν αφηγηματικό χαρακτήρα, (σαν μπαλάντες) επικό τόνο και δραματική έκβαση. Διακρίνονται σε ακριτικά και παραλογές

Κυρίως άσματα: τραγούδια που αναφέρονται σε εκδηλώσεις της ζωής ( π.χ. νανουρίσματα, νυφιάτικα, μοιρολόγια, αγάπης κλέφτικα κ.λ.π. ).

Τα γενικά χαρακτηριστικά των δημοτικών τραγουδιών είναι

• Ο δημιουργός και συνθέτης του δημοτικού τραγουδιού παραμένει άγνωστος.
•  Ο ακριβής τόπος σύνθεσης δεν είναι γνωστός έστω και αν γνωρίζουμε τον τόπο αναφοράς
•  Το ίδιο ισχύει και με το χρόνο σύνθεσης.
• Η γλώσσα είναι λαϊκή και ακολουθεί τοπικά ιδιώματα. Το δημοτικό τραγούδι αποδίδεται πάντα με χρονικό τοπικό, γλωσσικό ιδίωμα.
•  Φανερώνει την ψυχοσύνθεση τους καημούς ακόμη και τις ιστορικές περιπέτειες του λαού.
•  Όσες περισσότερες παραλλαγές παρατηρούνται τόσο περισσότερο φέρεται καταξιωμένο.
•  Αναφερόμαστε σε τραγούδι και όχι σε ποίημα, Το δημοτικό τραγούδι δεν απαγγέλλεται, αλλά τραγουδιέται και σε κάποιες περιπτώσεις χορεύεται.
•  Το μέτρο είναι χαρακτηριστικό. Συνηθέστερα ακολουθείται ο Ιαμβικός δεκαπεντασύλλαβος, ή Ιαμβικός δωδεκασύλλαβος καθώς και ο τροχαϊκός στίχος
• Τα εκφραστικά μέσα είναι λιτά, κυριαρχούν τα ρήματα και τα ουσιαστικά και η περιγραφή είναι ρεαλιστική
•  Συνηθισμένα είναι μοτίβα όπως ο νόμος των τριών, τα άστοχα ερωτήματα, το θέμα του αδύνατου ενώ δεν παρατηρείται το φαινόμενο του διασκελισμού.
•  Στερεότυπες λέξεις και φράσεις επαναλαμβάνονται: σύνθετα («πρωτομάστορας », «γλυκοτραγουδούσαν»), ζεύγη λέξεων, π.χ. βουνά-κάμποι («Βάλλω τον Ήλιο στα βουνά, τον αετό στους κάμπους»), μοτίβα εισαγωγικά («Σήμερα μαύρος ουρανός, σήμερα μαύρη μέρα») ή μεταβατικά, από την αφήγηση στο διάλογο ή το αντίθετο («Από μακριά τον χαιρετά κι από κοντά του λέει»), τυπικές σκηνές, π.χ. γλεντιού («κι εκεί που τρώγαν κι έπιναν και γλυκοκουβεντιάζαν»), μάχης («στα έμπα του χίλιους έκοψε, στα ξέβγα δυο χιλιάδες») κ.ά.

Παραλογές

Οι παραλογές είναι πολύστιχα αφηγηματικά τραγούδια. που εξιστορούν μια δραματική περιπέτεια της ανθρώπινης ζωής. Η υπόθεσή τους αντλείται από αρχαίες μυθολογικές παραδόσεις και εμφανίζει έκδηλο παραμυθικό στοιχείο.  Ο όρος παραλογή φαίνεται να έγινε από το "λόγος" με το νόημα έπος, κάτι ανάλογο με το παραμύθι, παροιμία. Χαρακτηριστικά:

Ø Εξιστορούν δραματικές κυρίως περιπέτειες της ζωής, πραγματικές (κάποιο μύθο, κάποιο περιστατικό, μια παράδοση) ή φανταστικές (υπόθεση εντελώς πλαστή).

Ø Ως αφηγηματικά τραγούδια αναπτύσσουν ένα μύθο με αρχή – δέση του μύθου, σταδιακή εξέλιξη – κορύφωση και λύση.

Ø Έχουν γρήγορη δράση

Ø Παρουσιάζουν έντονα παραμυθικά και εξωλογικά στοιχεία

Ø Χρησιμοποιείται συχνά ο διάλογος που επιτείνει τη δραματικότητα  Θεωρούνται (μαζί με τα ακριτικά) το παλαιότερο στρώμα των δημοτικών τραγουδιών.